به نقل از «خبرگزاری برنا»

نشست و نقد و بررسی نمایش «عبدالرضا» برگزار شد

تاریخ انتشار: ۴ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۲۳۷۵۴

جلسه نقد نمایش «عبدالرضا» به نویسندگی مهدی همتی و کارگردانی هومن رهنمون با حضور تماشاگران و منتقدان تئاتر کشور همراه با اعضای گروه نمایش با مدیریت رضا آشفته منتقد تئاتر برگزار شد.

به گزارش گروه هنری خبرگزاری برنا از تهران، ، جلسه نقد وبررسی نمایش «عبدالرضا» نوشته مهدی همتی به کارگردانی هومن رهنمون در سالن استاد ناظرزاده کرمانی تماشاخانه ایرانشهر برگزار شد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

این جلسه نقد در جمع گروهی از تماشاگران و منتقدان تئاتر کشور همراه با اعضای گروه نمایش با مدیریت رضا آشفته منتقد تئاتر برگزار شد.

 محسن خیمه‌دوز، آرزو گلشاهی همراه با بیژن چوبینه‌پور در جریان گفت و شنود این جلسه به طرح نظرات و انتقاداتشان پرداختند.

در ابتدای این مراسم، رضا آشفته ضمن اشاره به خلاصه داستان و اهمیت طرح چنین موضوعی برای نمایش در روزهای جاری کشور از هومن رهنمون، کارگردان کار خواست تا از انگیزه‌اش برای انتخاب این متن بگوید.

هومن رهنمون با بیان اینکه پیش از رویدادهای اخیر اجتماعی تصمیم داشته است تا همراه گروه تحت مدیریتش، نمایشی در حوزه جنگ کار کند، گفت: بعد از مطالعه آثار مختلف این طرح را از مهدی همتی شنیدم و توجه‌ام به آن جلب شد.  

او ادامه داد: اولین نکات جذاب این طرح برای من در دو حوزه بود. یکی اینکه دامنه جنگ و آسیب‌هایش به داخل خانواده کشیده شده است و دیگری اینکه در پایان تمام آدم‌های این نمایش کشته خواهند شد و جنگ به نفع هیچکس نیست. اما به محض شروع تمرینات با اعتراضات اجتماعی مواجه شدیم و بدون آنکه از قبل پیش بینی مفصلی برای آن وجود داشته باشد به فراخور اقتضای پیش آمده نقطه توجه پردازش روی محور تجزیه طلبی هم قرار داده شد.

در ادامه این مراسم، افشین زارعی بازیگر نقش عبدالرضا با بیان اینکه قریب به سی سال است؛ بازی در هیچ متنی مربوط به حوزه جنگ را نپذیرفته است، ضمن اشاره به ارزش‌هایی که در نهاد این متن وجود دارد، گفت: مداخله هوشمندانه هومن رهنمون در مقام دراماتورژ و کارگردان از یکسو و جلسات مکرر همه اعضای گروه از سوی دیگر،  طرح درخشان و متن بسیار معمولی ما را به یک متن درخشان با ساختار دراماتیک قابل اعتنا و نمایشی استخوان‌دار تبدیل کرد.

در نهایت زارعی رضایت قلبی‌اش از تجربه بازی در نمایش «عبدالرضا» را اعلام کرد و آن را حاصل اعتماد کارگردان به او و گروهش از یک سو و همین طور حاصل هوشمندی کارگردان از سوی دیگر دانست‌.

پس از این، رضا آشفته توضیحاتی برای جمع بندی آنچه در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر تحت عنوان نمایش «عبدالرضا» جان گرفته است، ارائه کرد و مسیر صمیمی تولد این نمایش تا پایان آن را مورد توجه قرار داد.

آشفته بستر رئالیستیک حضور نمایش را در قابی با شیوه  برشت حاصل یک تصمیم طراحانه قلمداد کرد که هدفش را جلوگیری از استحاله فکری تماشاگر و حفظ هوشیاری مدام او دانست.  

خیمه دوز، منتقد مهمان این برنامه ضمن توضیحات اولیه برای تنویر حدود شرایط اجتماعی در این روزهای کشور، بالاخص جامعه تئاتر به این مطلب اشاره کرد که تصمیم داشته تا در هیچ جلسه نقد و بررسی  شرکت نکند و برای هیچ تئاتری هم نقد ننویسد اما برای نمایش «عبدالرضا» و این جلسه قرار قبلی خودش را شکسته است.  

این منتقد تئاتر بی‌اعتنا نبودن نسبت به گذشته و اعتبار قائل شدن برای تجارب مشابه در تاریخ معاصر توسط نمایش «عبدالرضا» را عنوان مرکزی گفته‌های اولیه اش قرار داد و آن را وامدار مستقیم متن یا همان نمایشنامه دانست.

 او سپس به اهمیت «گذشته» در نگره های مختلف فلسفی پرداخت و ضمن تاکید روی بی طرفی، نقطه نظر هایدگر را درباره گذشته ای که نگذشته و این زنده بودن گذشته و میزان اعتبار و هسته دینامیک آن پرداخت کرد.  

خیمه دوز در پایان به انتخاب به موقع و پرداخت آگاهانه متن نمایش بدون توجه به اجرا و چگونگی بیان این نقطه نظر در این مرحله از گفته‌هایش اشاره کرد.  

آرزو گلشاهی دیگر منتقد حاضر در این مراسم کاملا شفاف و دور از  پیرایه‌های معمول به نقص شخصیت زن نمایش پرداخت.  

از نگاه آرزو گلشاهی شخصیت «لیلا» در درام ناقص مانده و به طور کامل زن جامعه خودش را نمایندگی نمی کند.

این منتقد جوان معتقد بود زن نمایش «عبدالرضا» نه وقتی مادر است یک مادر کامل و باور پذیر است نه در موقعیت همسر نه در موقعیت خواهر و حتی نه در موقعیت یک چریک. لیلا هیچ گاه کامل بیان نشده است. بخشی از این نقص در شخصیت پردازی و در خود متن ریشه دارد و بخش دیگری هم در کارگردانی و در ادامه  آن در بازیگری.  

هومن رهنمون در پاسخ به این انتقاد گفت: نسبت به میدان‌های حضور در عرصه درام باید از شخصیت‌ها انتطار توسعه داشت. اگر مهدی همتی یا هومن رهنمون «لیلا»ی قصه را کمتر از انتظار شما توسعه داده‌اند، باید ببینیم که میدان تحت سیطره لیلا، امکان توسعه بیشتر را در نهاد دارا بوده است یا نه.‌‌‌‌... اگر دارا بود و الکن باقی مانده بود، کم کاری شده است.

او ادامه داد: چگونگی و کیفیت حضور لیلا باید مورد توجه قرار بگیرد.اگر توسعه یافتگی به اندازه استاندارد صورت نگرفته ولی کیفیت حضورش بسیار بالاست هر جا که لیلا حضور دارد و اغلب کنش‌های لیلا به دور از آدرس‌های معمول کاراکترهای زن در ادبیات نمایشی فارسی صورت گرفته است یا اگر لیلا را در موقعیت مادر می‌بینیم. لیلا را با تکلیفی بسیار روشن در برابر احساسات مادرانه و کاملا «مده آ» گونه می بینیم.  

رهنمون توضیح داد: شکلی از حضور که در نمایش‌های ایرانی مطلقا وجود ندارد. مادر نمایش‌های فارسی، در دو راهی ایدئولوژی و احساسات مادرانه یا شفافیت رفتار ندارد یا بلاتکلیف است یا بی عاطفه و سنگوار است. «مده آ» هم مهر مادری دارد هم تا سرحد جان عاشق مردیست. لیلای قصه ما دو فرزندش را با چشمانی پر از اشک و تلاطمی مشهود تهدید به قتل می کند. اگر این پارادوکس طراحی شده نمایانگر چند وجهی بودن‌ شخصیت تنها زن این قصه قلمداد شود. دیگر امکان در سطح ماندن این شخصیت به راحتی قابل طرح نیست مگر اینکه از کنار این بخش ازدوگانگی در کاراکتر لیلا را ندیده باشیم.

ادامه نشست نقد و بررسی رضا آشفته ضمن تاکید روی رفتار «مده آ» گونه لیلا و مقایسه مابه ازاهای دیگر، این همانندی را فی نفسه خجسته قلمداد کرد و این همانی به موقع «عبدالرضا» با «مده آ» را حاصل دقت و ظرافتی دانست که کاملا انتقال پیدا کرده و از کار بیرون نزده است.  

از نگاه رضا آشفته نمایش «عبدالرضا» پس از اولین بار تماشا که نمره قبولی بالایی دریافت کرده است، در  دیگر زمان ها هر بار بیش از بار قبل آسیب دیده است‌ تا آخرین بار که چهارمین بار تماشای اوست، اثر از جایش بلند شده و توانسته آنچه را از دست داده بود مجدداً به دست بیاورد که خود این افت کیفیت در طول عمر یک اثر نمایشی می تواند مورد انتقاد جدی قرار بگیرد؛ چرا که صیانت از حدود کیفی اثر در تمام مسیر حیاتش بخش مهمی از توان حرفه ای بوجودآورندگان آن را به نمایش می گذارد. هم کارگردان هم بازیگران برای حفظ تعادل کیفی آنچه تولید شده مسئولیت مستقیم دارند.

در ادامه سیروس کهوری نژاد، بازیگر نقش خالو در نمایش «عبدالرضا» درباره حال و هوای نقش و حس شخصی خودش در حوزه این تجربه گفت: من در فضای نمایش «عبدالرضا» مطلقا بازی نمی کنم. من در حال زندگی کردن هستم. همه چیزهای اطراف من کار می کنند تا فضای مناسبی ساخته شود و من بتوانم خالو را پیدا کنم.  

او ادامه داد: همه کارهایشان را درست انجام داده اند من هم در جای درست خودم واقع شده ام. این از نگاه من‌ یعنی تئاتر. اگر طراحی صحنه به درستی آن پیت نفت آبی رنگ را در اختیار نقش قرار نمی داد! اگر کارگردان موقعیت ها را درست تشریح نمی کرد! اگر بازیگر مقابلم حضوری کامل و درست نمی داشت! مگر ممکن بود من به تنهایی در جای درستی قرار بگیرم؟!

این هنرمند درباره موضوع کم پرداخته شدن به شخصیت زن نمایش گفت: اگر بیش از اینکه در نمایش هست به لیلا پرداخته می شد برای تماشاگر آشنا با اقلیم غیرقابل باور می شد. همه چیز یک مجموعه باید به اندازه و به قاعده باشد تا نتیجه مطلوب به دست بیاید.

محسن خیمه دوز، منتقد تئاتر در بخش دوم صحبت هایش به اجرا اشاره کرد و گفت: به غیر از دوئت عبدالرضا و خالو که قابل باور و شیرین از کار در آمده است و هم در کارگردانی هم در بازیگری موفقیت آمیز به نقطه اجرا رسیده است؛ مابقی روابط و نقش ها در سطح باقی مانده اند. گروتسک ها قرار است از دردها بگویند و مرکز کنش هایی باشند که اگزیستانس نمایش را شکل بدهند که در کاراکترها بوجود نیامده اند و از تیپ بیشتر قدکشیدنشان ممکن نشده است و اگر دردی هست باید همدردی هم وجود داشته باشد.

او ادامه داد: در نهایت شخص کارگردان که باید ایدئولوژی جنگ‌افزوز را مستقیما مورد هدف قرار بدهد یا تیرش درست به هدف نخورده و الکن باقی مانده و یا اینکه نهایتاً تیر رها شده به بدن آدم ها اصابت کرده نه به ذهن هایشان‌.

 در این بخش خیمه دوز تاکید کرد: نمایش «عبدالرضا» توانسته انتظار جدی بودن را در من تولید کند، پس باید جدی باشد و اگر به هر دلیلی نمی تواند ایدئولوژی ها را هدف قرار بدهد و الکن ماندنش از سر جبر محیط و شرایط جاریست بهتر آنست که سکوت کند چون ممکن است مسیر را به خطا برود.

هومن رهنمون کارگردان نمایش «عبدالرضا» در پاسخ به این نظر گفت: به شدت با سکوت به جهت لکنت مخالف ام. همانطور که با سکوت تئاتر در هر شرایطی مخالفم.

او ادامه داد: من خودم را برآمده از تئاتر شهرستان می دانم و در عرصه تئاتر شهرستان هم به شدت بر این باورم که حرف بزن. حتی اگر لکنت داری باید بگویی. تا نگویی لکنت رفع نخواهد شد. اغلب لکنت هایی که می بینم حاصل انتظاریست که در سکوت برای از راه رسیدن پُرفکسیون اتفاق افتاده است.

این هنرمند افزود: پُرفکسیونیسم ما را به طرف لال ماندن حرکت خواهد داد در صورتی که بیان مکرر ولو با لکنت ما را رشد خواهد داد.

در این بخش بیژن چوبینه پور یکی از تماشاگران نمایش با بیان اینکه بدون نمایش «عبدالرضا» چیزهایی که الان داریم، نداشتیم، گفت: در تمام تئاترهای دنیا هدف اصلی ترسیم روایتی تصویری از چهارچوب انسانِ کامل است، نگاه من به این ظرفیت این است که آیا ما توانستیم با توجه به توانمندی های موجود، آن انسان کاملی که به عنوان مثال در خوزستان هست را نشان دهیم یا نه؟!  

چوبینه پور ادامه داد: در حوزه ارتباطات و مطالعات رسانه بسیار به این موضوع پرداخته شده که مخاطب حق دارد تحلیل خودش را از تئاتر داشته باشد، برای مثال ما نمی توانیم ذهنیت دو مخاطب را نرمالایز کنیم و بگوییم که هر دوی آنها باید بر اساس قراردادهای برشتی فکر بکنند! در واقع هیچ بایدی در دنیای ارتباطات وجود ندارد و دنیای نمایش زمانی به اوج زیباییش میرسد که افراد در دموکراسی فکری بتوانند و حق داشته باشند فکر کنند.

او درباره شخصیت های نمایش گفت: ما اغلب چنین شخصیت هایی را در زندگی واقعی هم میبینیم ولی از کنارشان به سادگی رد می شویم.  

چوبینه پور افزود: هر انسانی باید تاریخ خودش را بداند و برای مثال بعد از دیدن یک تئاتر، براساس آن مناسباتِ تاریخی به یک کاتارسیس و پالایش برسد و تغییری در درونش اتفاق بیافتد. از نظر من نمایش «عبدالرضا» توانسته این امر را انجام دهد.

او بیان کرد: نمایش «عبدالرضا» را به سه دلیل دوست داشتم. در ابتدا موضوع نمایش، موضوع خوب و درستی بود، دوم اینکه شخصیت پردازی ها بسیار درست انجام شده و سوم پرداختن به موضوع سینما و پسرخواندگی اش برای طیفی از جامعه، که آرمانها و آرزوهایشان را به وسیله آن مطرح می کردند.  

در پایان رضا آشفته با بیان اینکه در چهارمین بار تماشای نمایش عبدالرضا انسجام بیشتری میان بازیگران دیده است، گفت: این بازی کردن نیست بلکه زندگی کردن نقش است و همینطور هماهنگی گروه فنی در زمینه نور، صدا و موسیقی و حتی گریم بسیار مورد توجه بود.  

آشفته افزود: هر متن و هر اجرایی به نسبت آنچه که هست مخاطب را راضی خواهد کرد.جذابیت نوع نگاه کارگردانی هومن رهنمون، همراه با سبک برشتی، نشان دهنده آن است که قرار نیست الزاماً با تمام شخصیت ها همزاد پنداری شود، بلکه خواهان آن است که مخاطب به یک انقلاب فکری برسد. در واقع موضوع تجزیه طلبی است که باعث تجزیه و دو سو شدن اعضای خانواده شده است.  

او ادامه داد: نگاه رهنمون مبنی بر اینکه ما الکن باشیم بهتر از آن است که سکوت کنیم؛ نگاه درست و آزموده است. یک انسان نباید هراس آن را داشته باشد که چگونه می تواند خودش را ابراز کند. بلکه انسان برای بودنش باید خود را ابراز کند ولو با تمام کاستی ها، زیرا که هیچ انسانی کامل نیست!  

از نظر آشفته صرف نظر از بعضی کاستی های مورد بحث، این متن توانسته آنچه که باید را بگوید و این گامی رو به جلوست.

او افزود: زیبایی این نمایش در آن است که وضعیت طنزآمیزی که وجود دارد در نهایت به یک تراژدی ختم می شود و در این گروتسک یک اتفاق عاقلانه و منطقی در حال وقوع است که ما به این ایده برسیم که این تجزیه طلبی، جز مرگ و تراژدی چیزی را در پس خودش نخواهد داشت.

انتهای پیام/

آیا این خبر مفید بود؟

نتیجه بر اساس رای موافق و رای مخالف

منبع: خبرگزاری برنا

کلیدواژه: او ادامه هومن رهنمون منتقد تئاتر برگزار شد رضا آشفته مهدی همتی جلسه نقد شخصیت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.borna.news دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری برنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۲۳۷۵۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قطار جشنواره هنر‌های نمایش کانون همدان در ایستگاه پایانی

مدیرکل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان همدان در این مراسم گفت: یک نوجوان و جوان ایرانی منفعل نیست و به آنچه در پیرامون خود می‌گذرد اشراف و آگاهی و نگاه عمیق دارد.

ابراهیمی‌هژیر گفت: نمایش‌های شما امروز نشان داد که کودک و نوجوان ایرانی انزجاز عمومی مردم جهان از صهیونیست را از طریق رسانه‌های خود درک می‌کند و می‌بیند و می‌شنود.

او گفت: حقانیت جمهوری اسلامی در دفاع از مظلومان، کودکان، پیران و زنان را درک می‌کند.

نماینده مردم همدان و فامنین در مجلس نیز گفت: هنر یعنی انسان خود را در اقیانوس بیکران الهی ببیند و دیگران را نیز همراه خود کند و هنرمند واقعی باید این ویژگی را داشته باشد.

حمیدرضا حاجی بابایی گفت: از میان هنرها، تئاتر هنری است که انسان حرارات، هیجان و پیام بازیگر و متن داستان را به خوبی حس و با آن ارتباط برقرار می‌کند.
در این مراسم بیانیه هیئت داوران از سوی احمد بیگلریان، پیشکسوت تئاتر و داور این دوره از جشنواره قرائت شد و با رای و نظر داوران نمایش‌های برگزیده در بخش تئاتر کانون، قیچی که دنبال کار می‌گشت به مربیگری محمدجواد بختیاری از مرکز ۳ همدان، آه سرزمین من به مربیگری نوشین بیگلریان از مرکز ۳ همدان و نمایش برگزیده بخش آزاد، نمایش قصه پر غصه از کبودرآهنگ معرفی شدند که به مرحله کشوری هنر‌های نمایشی کانون راه پیدا کردند.

۱۰ گروه نمایشی در این جشنواره شرکت کرده بودند که ۶ گروه کانونی و ۴ گروه در بخش آزاد بودند.

باشگاه خبرنگاران جوان همدان همدان